BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

MESAFELER...

Gelin; bu y�l hem kendimizle hem de meselelerle olan mesafeleri kald�ral�m.

�imdi sade kahve k�vam�nda Her �ey eksik, her �ey tamam Sezen Aksu - Ayk�r� Çiçek (*)

Öyle bir y�l geçirdik ki, yeni y�la sebepsiz umutlar yükleyemeyecek kadar farkl�la�t� bak�� aç�m�z. 2020’de en çok mesafeler girdi aram�za...

RUHLARIMIZ ISSIZLA�TI
Sosyal hayat�n, ak��n kesilmesi, bir �ekilde ruhlar�m�z� �ss�zla�t�rd�. Yan�na gidemedi�imiz, sar�lamad��m�z, heybemize att�klar�m�z� bir türlü payla�amad��m�z nice sevdi�imize hasret kald�k. Baz�lar�yla tekrar bulu�amayacak kadar ötelere dü�tük, ac�dan geçtik. �ansl�ysak, evimiz ayn� anda okul, i� yeri ve lokantaya dönü�tü. F�rsat� kaç�r�p, kendimizle olan mesafeyi azaltamad�ysak, ihtimal bir �eylere yüklendik; çokça yemek, çokça spor, internet üzerinden de olsa çokça al��veri� yapt�k.

Arada; do�an�n gücünü, dengesini gözlemleme, kendimize bakma �ans�m�z da vard� tabi ki... Ya�am �eklimizi, tüketim al��kanl�klar�m�z�, maddi h�rslar�m�z�, sahip olmak için onca çabalad��m�z; ama bir anda i�levsiz kalanlar� sorgulayanlar, normal sand��m�z�n çoktan normal ötesi bir boyut kazanm�� oldu�unu ayr��t�ranlar ise bir tür s�nav olarak kabul etti bu süreci...

Ayn� co�rafyada, az insanla, çok tekrarla, kontrol edemedi�imiz, çok bilinmeyenli bir denklemin içine dü�tük.
Kendimize, sevdiklerimize, hayat�m�za d��ar�dan bakmay�, araya giren mesafelerle ya�amay� bir �ekilde ö�rendik. Ama, hakk�nda fikir sahibi olmad�klar�m�z, olsak dahi uzak durduklar�m�z da var. As�l soru ve sorun bu mesafeleri kapatmaya ne kadar niyet edece�iz?

A�LE �Ç� ��DDET ARTTI
Meseleler takvim y�l�n� tan�m�yorlar maalesef... Evlere kapand��m�z, okullara ara verdi�imiz, uzaktan çal��mak ya da e�itim almak durumunda kald��m�z bu dönemde, ara�t�rmalarda aile içi �iddetin artt�� görülüyor. �iddetin sadece yo�unlu�unun de�il, �eklinin de kötüle�ti�ini söylüyor uzmanlar. En basitinden anla��l�r k�lmak için verdikleri bir örnek akl�mdan ç�km�yor: “Ç�plak elle döven, alet kullanmaya ba�lad�!” A��rla�an çevre �artlar�, göze görünmemenin hafifli�i, destek al�nacak okul, i� gibi platformlar�n eksikli�i; ekonomik, duygusal, fiziksel, cinsel �iddeti hem ülkemizde hem de dünyada günbegün körüklüyor.
Yan yana herkes, ama kimse
birbirine de�miyor. (**)

VARSILLAR �LE YOKSULLAR ARASINDAK� FARKLAR DER�NLE��YOR
Ayn� zamanda yokluklar ve yoksunluklar katland�kça katlan�yor. Ekonomik krizin üzerine gelen salg�n �artlar�yla vars�llar ile yoksullar aras�ndaki farklar giderek derinle�iyor. Hem kriz hem de salg�n, en çok yoksullar� vuruyor. “Yeni” yoksullarla beraber, hanelerde daha önce görülmedik derinlikte çok boyutlu bir yoksulluk ortaya ç�k�yor. G�daya, temiz suya eri�im, bar�nma, e�itim, sa�l�k ko�ullar�nda ciddi bir erozyon var.
Yoksul ö�renciler; çift tedrisatl�, kalabal�k s�n�fl�, genelde yemekhane, spor salonu ve kütüphane gibi bölümlerin bulunmad��, kadro aç�� olan ve hijyen sorunlar ya�ayan okullarda okuyabiliyor. Okulla�ma oranlar� daha dü�ük ve okuldan ayr�lma oranlar� ise beklendi�i gibi daha yüksek. Bütün bu söylediklerimin k�z ö�renciler ve dezavantajl� gruplar için daha da olumsuz olmas� da bir ba�ka gerçeklik. Milli E�itim Bakanl��, uzaktan e�itim sürecinden önceki verilerle, yüksek refah seviyesindeki ö�renciler ile yoksul ö�renciler aras�ndaki seviye fark�n�n, 2 s�n�fa kar��l�k geldi�ini aç�klad�. E�itime yap�lan harcamalarda gelir da��l�m�ndaki en yüksek paya sahip %20 ile an alt banttaki %20 aras�nda 23 kat fark bulunuyor. Salg�n esnas�nda uzaktan e�itim �artlar�na uyumlu ö�renciler, bütünün ancak %15-20’si. Daha da vahim olan, artan i�sizlik ve yoksullukta giderek daha çok say�da çocu�un küçük ya�larda çal��maya ba�lamak zorunda kalmas� ve e�itime dönü� imkânlar�n�n belirsizle�mesi...

“YOKSULLUK ARTIK A�LEDEN M�RAS KALMAYA BA�LADI!”
Kim bilebilir kimin halini
Dil söylemez yüre�in harbini (*)
Ara�t�rmac� ve yazar Bekir A��rd�r, Türk halk�n�n umudunun çocuklar�nda oldu�unu söyler hep. “Çocu�um benden ileriye gitsin, daha iyi e�itim als�n, daha iyi bir hayat ya�as�n, benim de elimden tutsun” dile�inin en ortak his ve dilek boyutu oldu�unu dillendirir. Oysa “Derin Yoksulluk A��”ndan Hacer Foggo “Yoksullu�un art�k aileden miras kalmaya ba�lad��n�”, çocuklar�n bu döngüyü k�racak e�itim ve di�er temel haklar�na eri�im f�rsat� bulamad��n� söylüyor. Y�llard�r dayan��ma a�� ve çal��malar�n� yürüten Say�n Foggo, pandemi sürecinde kar��la�t�� tablolar�n, geçmi�tekinden çok daha olumsuz ve onun dahi yeni kar��la�t�� bir derinlikte oldu�unu belirtiyor. S�kl�kla gördükleri tane ile, gram ile sat�n alma dahi yap�lamad��n�, art�k kom�udan gelen bir tas çorban�n da bulunamad��n�, gündelik ve güvencesiz ya�ayan insanlar�n hayatlar�n� idame ettiremedi�ini, açl�k ve yoksulluk s�n�r�n�n çok alt�nda ya�amlar�n� sürdürmeye çal��t�klar�n� ekliyor.

SONU NE OLACAK DERS�N�Z?
Müzik çok yüksek
Kimse duymuyor birbirini
Yan�p sönüyor ��klar
Ama kimse görmüyor bir di�erini (**)
Ve bu gerçeklikte milletin vekili olan bir �ah�s (!), kesintiye u�rayan ya da yap�lmayan sosyal yard�mlar�n takipçisi olaca��na, muhalif vekile “Kuru ekmek yiyorlarsa aç de�illerdir” diye laf yeti�tirebiliyor! Yine Hacer Foggo deyi�iyle “Bir ku�ak kaybolurken, yetersiz beslenirken, geli�emezken, ev de�i�tirmek zorunda kal�rken, faturalar�n� ödeyemezken, e�itimden uzakla��rken, e�itimi terk ederken, çocuklar ev geçindirmeye ba�lam��ken, özünde temel haklar�na ula�amazken”, iktidar�n verdi�i güç; iyilikten, haktan yana durmazsa, sorumluluk almazsa, zorlukla yap�labilen dayan��ma çabalar�n�, yerel yönetimleri de engellerse, üzerine bir de bu kadar umars�zla��rsa, sonu ne olacak dersiniz?
Bizler de sahiplenmezsek, hesap sormazsak, dayan��ma yoluna gitmezsek, refah� bölü�mezsek, toplumsal dokumuz telafi edemeyece�imiz seviyede hasar görecek, çok daha önemlisi nice aile, kad�n, genç ve çocuk; �iddet, açl�k ve yoksullukla ba� ba�a kalacak, gerçekten ku�aklar kaybolacak.

�NSANCA, HAKÇA B�R TOPLUM DÜZEN�...
Gelin; bu y�l hem kendimiz ile hem de meselelerle olan mesafeleri kald�ral�m. Hele pandemiden sonra görülebilecek olas� senaryolar içinde say�lan hesaps�z tüketim ve haz odakl� anlay�� akl�m�za bile getirmeyelim. Do�a ile uyumlu, �iddetin her türlüsüne kar��, insanca, hakça bir toplum düzeni, payla�arak ço�alaca��m�z bir ya�am için emek verelim. Hepimize �ifa olsun....

(*) Sezen Aksu - Ayk�r� Çiçek
(**) Murathan Mungan - Gecenin Eldiveni
Kaynaklar: Pandemi Döneminde Derin Yoksulluk ve Haklara Eri�im Ara�t�rmas� - Derin Yoksulluk A��
E�itim �zleme Raporu 2020 – ERG E�itim Reformu Giri�imi