ABD’NİN VE DÜNYANIN EN BÜYÜK BAĞIMSIZ SÜT ÜRÜNLERİ MARKALARINDAN BİRİ OLAN CHOBANI, TÜM ÜRÜNLERİNİ KENDİ TESİSLERİNDE ÜRETİRKEN AYNI ZAMANDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, TOPLUMSAL FAYDA VE KALİTELİ GIDA ÜRETİMİ KONULARINDA SEKTÖRÜNDE ÖNCÜ ROL ÜSTLENİYOR. CHOBANI'NİN KURUCUSU VE CEO'SU HAMDİ ULUKAYA, TÜRKİYE’DE DOĞUP GLOBALDE İŞ DÜNYASINDA BAŞARIYI YAKALAYAN EN ÖNEMLİ GİRİŞİMCİLERİMİZDEN BİRİ. SIFIRDAN BAŞLAYARAK CHOBANI MARKASINI ABD’DE ALANINDA DEV ŞİRKETLERDEN BİRİ HALİNE GETİREN VE BAŞTA MÜLTECİLERE YÖNELİK ÇALIŞMALARI İLE İNSANİ YARDIM ALANLARINDA GERÇEKLEŞTİRDİĞİ ÇALIŞMALARLA DİKKAT ÇEKEN HAMDİ ULUKAYA, ŞİMDİ MİLYAR DOLARLIK YATIRIMA İMZA ATIYOR. ULUKAYA EN SON TRUMP’IN YATIRIMLARINDAN DOLAYI TEŞEKKÜR ETMEK İÇİN BEYAZ SARAY’A DAVET ETTİĞİ 50 CEO’DAN BİRİ OLDU. HAMDİ ULUKAYA’NIN SIFIRDAN MİLYARDER OLMAYA GİDEN GİRİŞİMCİLİK VE İNSAN HİKAYESİNİN ARDINDA NE VAR?
SEYFETTİN BAYRAM I s.bayram@businesslife.com.tr
Chobani'nin kurucusu ve CEO'su Hamdi Ulukaya, Türkiye’de doğup globalde iş dünyasında başarıyı yakalayan en önemli girişimcilerimizden biri. Ulukaya, Fortune’un “Dünyanın En Güçlü 100 İş İnsanı” listesine girerek Türkiye’yi bir kez daha gururlandırdı. Fortune dergisinin ilk kez yayımladığı “Dünyanın En Güçlü 100 İş İnsanı” listesinde, Elon Musk zirvede yer alırken Mark Zuckerberg, Jeff Bezos ve Bill Gates gibi isimler de yer alıyor. İşte bu prestijli listeye Chobani'nin kurucusu ve CEO'su Hamdi Ulukaya da girme başarısını gösterdi. Sıfırdan başlayarak Chobani markasını ABD’de alanında dev şirketlerden biri haline getiren ve başta mültecilere yönelik çalışmaları ile insani yardım alanlarında gerçekleştirdiği çalışmalarla dikkat çeken Hamdi Ulukaya, Fortune’un “Dünyanın En Güçlü 100 İş İnsanı” listesinde 83. sırada yer aldı. Elon Musk’ın birinci, Mark Zuckerberg’in yedinci ve Jeff Bezos’un 11. sırada yer aldığı bu listede bir Türk iş insanının yer alması hem ülke adına hem küresel iş dünyasında önemli bir başarıyı temsil ediyor. Peki bu sıfırdan milyarder olmaya giden girişimcilik ve insan hikayesinin ardında ne var? BUSINESS LIFE araştırdı.
ERZİNCAN’DA DOĞDU 31 YIL ÖNCE ABD’YE GÖÇ ETTİ
Türkiye’nin Erzincan ilinde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Hamdi Ulukaya, 1994 yılında ABD’ye göç etti. 2005 yılında New York’ta eski bir yoğurt fabrikasını satın alarak Chobani’yi kurdu. Kısa sürede ABD’nin en çok satan yoğurt markası olan Chobani, bugün 3 milyar dolarlık yıllık ciroya ve 2,4 milyar dolarlık bir şirket değerine ulaştı. Şirket, 2023 yılında 900 milyon dolarlık bir yatırımla La Colombe kahve markasını da bünyesine kattı. ABD’nin ve dünyanın en büyük bağımsız süt ürünleri markalarından biri olan Chobani, tüm ürünlerini kendi tesislerinde üretirken, aynı zamanda sürdürülebilirlik, toplumsal fayda ve kaliteli gıda üretimi konularında sektöründe öncü rol üstleniyor.
ABD İLE KÖPRÜ GÖREVİ
Hamdi Ulukaya, günümüzde Türkiye ile ABD arasındaki ekonomik köprülerden biri olan ABD-Türkiye İş Konseyi Başkanı olarak da önemli bir misyon üstleniyor. Ulukaya'nın kariyeri sadece Chobani markasının başarısıyla değil, ayrıca iş dünyasında sosyal sorumluluk ve yenilikçi yaklaşımlarıyla da dikkat çekiyor. 1994 yılında ABD'ye göç eden Ulukaya, küçük bir yoğurt üretim tesisini devralarak kısa sürede Chobani’yi küresel bir dev haline getirdi. Chobani’nin kuruluş öyküsü, bir yoğurt fabrikasından milyonlarca dolarlık bir şirket çıkarmayı başaran girişimcinin hikayesi olarak dikkat çekiyor ancak Ulukaya’yı sadece bir başarı hikayesi olarak görmek yetersiz. Ulukaya’nın, aynı zamanda mültecilere destek veren Tent Partnership for Refugees gibi sosyal girişimlere öncülük ederek toplumsal sorumluluk anlamında da önemli katkılarda bulunması övgüyü hak ediyor.
“GİRİŞİMCİ RUHU DÜNYAYA TAŞIYORUZ”
Hamdi Ulukaya, “Başarı benim için sadece şirketimizin büyüklüğü değil, dokunduğumuz insanların hayatında yarattığımız farkla ölçülür. Bir işin gerçek değeri, toplum üzerinde yarattığı etkiyle değerlendirilmeli. İnsanların hayatlarını iyileştirebilmek, onların geleceğe umutla bakmalarını sağlamak, benim için en büyük başarıdır” diyor ve şöyle devam ediyor: “Ben Amerika’ya ilk geldiğimde elimde tek bir çanta ve hayallerim vardı. Bugün geldiğimiz noktada Hamdi Ulukaya Girişimi olarak Türkiye’nin girişimci ruhunu dünyaya taşımanın gururunu yaşıyoruz. Ben yeni girişimcilerin işi daha kolay olsun istiyorum. Anadolu’nun girişimcilik potansiyeline güveniyorum. Dünya markaları yaratma yolunda bu gençlerin liderlik edeceğini görmek, büyük mutluluk. Bu, yalnızca bir başlangıç ve önümüzdeki yıllarda çok daha büyük başarılara tanıklık edeceğimize eminim."
SOSYAL ALANDA DA FARK YARATTI
Fortune'un yeni listesi, geleneksel iş modellerini zorlayan ve çağa damga vuran liderleri öne çıkarıyor. Elon Musk gibi endüstrileri baştan yaratan, Mark Zuckerberg gibi dijital dönüşüme liderlik eden ya da Jeff Bezos gibi tüm alışveriş alışkanlıklarını değiştiren isimlerin yanı sıra Hamdi Ulukaya'nın da bu listede yer alması, çalışkanlığın ve sosyal değer yaratmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösteriyor. Türkiye’den bir ismin bu başarısı, uluslararası platformda ülkenin önünü açan ve göçmen olarak başladığı bir hikayeyi örneğini yüz binlere ulaştıran bir gurur tablosu olarak kabul ediliyor. Hamdi Ulukaya’nın dünya sahnesindeki bu varlığı, sadece iş dünyasında değil, sosyal alanda da bir fark yaratmanın mümkün olduğunu kanıtlar nitelikte.
TENT EN ETKİLİ 100’DE
Hamdi Ulukaya’nın, mültecilerin yeni ülkelerindeki iş gücüne katılımlarını sağlama vizyonuyla kurduğu TENT, TIME dergisinin 2024 yılı en etkili 100 şirketi listesine girmeyi başardı. Bu prestijli listeye girmek, TENT’in küresel iş dünyasında yarattığı etkinin bir kanıtı olarak görülüyor. TENT, kuruluşundan bu yana dünyanın en büyük 400’den fazla şirketini bu harekete dahil etti. Şimdiye kadar bir düzineden fazla ülkede çeyrek milyona yakın mülteciyi istihdam etmeyi taahhüt eden yüzlerce iş yerini harekete geçiren TENT, şubat ayında faaliyete geçtiği Meksika’da; Amazon, Walmart ve Microsoft gibi 50 büyük şirketin desteğiyle, ülkeye son yıllarda göç eden yüz binlerce mülteci ve göçmeni iş gücüne kazandırmayı hedefliyor.
TENT CEO’su Gideon Maltz, girişimin hem mülteciler hem onları istihdam eden ülkeler ve şirketler için büyük bir değer taşıdığını vurguluyor. Meksika’da 1 milyondan fazla açık iş pozisyonu olduğunu belirten Maltz, “Bu çok basit bir denklem: Mülteciler için daha iyi, iş dünyası için daha iyi ve ülke için daha iyi çünkü ekonomik büyümeyi sağlar” diyor.
MÜLTECİLİĞİ BİTİREN HAREKET
Hamdi Ulukaya, “Bir mülteciyi işe aldığınız itibaren, o insan artık bir mülteci değildir. Mültecilik ancak kendi ayaklarınız üzerinde durduğunuzda biter” diyor. Ulukaya, bu büyük başarıyı sosyal medya hesaplarından şu sözlerle duyurdu: “Bugün çok gururluyum. TENT, TIME’ın 2024’ün En Etkili 100 Şirketi listesine seçildi! 2016’da TENT’i mültecileri işe almaya teşvik etmek için kurdum çünkü bu hem iş dünyası hem mülteciler için kazan-kazan bir durum. Bugün, 400'den fazla büyük şirketin bu harekete katılması ve bu çalışmalarımızın etkisinin tanınması beni çok gururlandırdı, enerji verdi ve minnettar hissettirdi.”
TENT’in TIME100 listesine girmesi, yalnızca mültecilerin hayatlarını değiştirmekle kalmayıp, aynı zamanda iş dünyasının sosyal sorumluluk anlayışını da derinleştiren bir adım olarak öne çıkıyor. TENT’in bu önemli başarısı, küresel ölçekte iş dünyası ve toplumsal kalkınma arasındaki ilişkiyi yeniden tanımlıyor.
BÜYÜK DESTEK
Hamdi Ulukaya tarafından kurulan bir sivil toplum örgütü olan TENT, mültecilere yardım etmek için harekete geçmeyi taahhüt eden şirketlerden oluşan bir koalisyon olarak faaliyetlerini sürdürüyor. 2016 yılında kurulan ve merkezi New York'ta bulunan organizasyon, mültecilerin hayatlarını iyileştirmek için şirketleri bir araya getiriyor. TENT, işletmeleri mültecileri işe alarak, tedarik zincirlerine entegre ederek, mülteci girişimcileri destekleyerek ve onlara hizmet sunarak krizle mücadelede daha aktif bir rol oynamaya teşvik ediyor. TENT şu anda mültecileri işe almak, eğitmek ve danışmanlık vermek için Amazon, Pfizer ve Pepsi dahil olmak üzere 12 ülkede 400'den fazla büyük işletmeyle birlikte çalışıyor.
GÖNÜL BORCU
Hamdi Ulukaya, doğduğu toprakları da hiçbir zaman unutmayan ve gönül borcu duyan bir isim. Ulukaya’nın kurduğu Hamdi Ulukaya Girişimi, Türkiye’nin girişimcilerini de Silikon Vadisi’ne götürüyor. Hamdi Ulukaya Girişimi (HUG), 16-24 Kasım tarihleri arasında Türkiye’den 5 startup'ı Silikon Vadisi’ne götürdü. Start up’lar, dört haftalık online mentorluk programının ardından, Silikon Vadisi'nde yatırımcı ve liderlerle buluşma fırsatı yakaladı. HUG, bu yıl Türkiye’den 5 yenilikçi start up'ı dünyanın en önemli teknoloji ve inovasyon merkezi olan Silikon Vadisi’ne taşıdı. Program öncesinde girişimciler, HUG tarafından düzenlenen dört haftalık bir online mentorluk sürecine dahil oldu. Program sayesinde girişimciler, Silikon Vadisi'nin önde gelen yatırımcıları ve liderleri ile tanışarak projelerini küresel sahnede tanıtma fırsatı buldu. Hamdi Ulukaya Girişimi katılımcıları aynı zamanda, girişimcilik alanında dünyanın en önemli zirvelerinden biri olan Plug&Play İnovasyon Zirvesi’ne de katılım şansı yakaladı.
GELECEĞİ DÖNÜŞTÜRÜYOR
Hamdi Ulukaya Girişimi, her zaman Türkiye’nin girişimcilik ekosistemini desteklemeyi hedefliyor. Anadolu’dan bir dünya markası çıkarmak amacıyla kurulan bu girişimci destek programı, yalnızca finansal başarıyı değil, aynı zamanda sosyal fayda yaratmayı amaçlayan projelere de destek sağlıyor. Program sayesinde katılımcılar, uluslararası arenada boy gösterme, geniş bir network edinme ve fikirlerini global yatırımcılara sunma şansı yakalıyor.
Bu projenin kazananları şöyle: Doğada bulunan molekülleri geliştirdiği mikrokapsül teknolojisini kullanarak tarım, gıda ve kimya sektörü için biyolojik koruyucular geliştiren Nanomik Biyoteknoloji. Teknoloji tabanlı bütünsel atık yönetim çözümleri ile atık oluşumunu kaynağında önleyen, oluşan atıkların en yüksek çevresel, sosyal ve ekonomik fayda ile döngüsel ekonomiye kazanımını sağlayan Fazla. Gıda artıkları ve yan ürünlerini sağlıklı atıştırmalıklara dönüştüren bir gıda teknolojisi girişimi Malty. 130'dan fazla ülkeye anında kargo teklifi alıp, teklifleri karşılaştırarak gönderim, depolama ve ikmal operasyonlarını yönetmelerini sağlayan Navlungo. Üst düzey müşteri deneyimi için teslimat operasyonlarını dijitalleştiren ve optimize eden akıllı teslimat platformu QDelivery.
YATIRIM AJANDASI
ABD’nin lider yoğurt markası Chobani, Hamdi Ulukaya öncülüğünde Amerika Birleşik Devletleri’nde gıda üretimi alanında tarihi bir yatırıma imza atıyor. New York’ta 1,2 milyar dolarlık dev bir üretim tesisi kurarak 1.000’den fazla kişiye istihdam sağlayacak. Bu yatırım, ABD’de doğal gıda üretimi alanında bugüne kadar yapılan en büyük proje olma özelliği taşıyor ve bölgedeki süt üreticilerine önemli ekonomik katkı sunacak. Chobani, New York’taki dev yatırımıyla eş zamanlı olarak, ABD’nin batısında da büyümeye devam ediyor. Idaho eyaletinin Twin Falls kentindeki fabrikasına yapılan 500 milyon dolarlık ek yatırımla fabrikanın üretim kapasitesi yüzde 50 artacak. New York Valisi Kathy Hochul tarafından duyurulan bu yatırım, ABD’de şimdiye kadar yapılmış en büyük doğal gıda üretim tesisi olma özelliği taşıyor. 1,4 milyon metrekare büyüklüğündeki yeni tesis, yılda 440 bin tondan fazla yoğurt ve süt ürünü üretim kapasitesine sahip olacak. Tesisin, Chobani’nin ABD’deki üretim kapasitesini ve New York eyaletinin ülkenin bir numaralı yoğurt üreticisi konumunu daha da güçlendirmesi bekleniyor.
YOLCULUK NEW YORK’TA DEVAM EDECEK
Chobani’nin kurucusu ve CEO’su Hamdi Ulukaya, “Chobani’nin yolculuğu New York’ta başladı. 20 yıl önce başlamak için en doğru yerdi, bugün de hikayemizi büyütmek için en doğru yer” diyor. Ulukaya, “Herkesin kaliteli ve iyi gıdaya ulaşabilmesi için üretim altyapımızı güçlendiriyoruz. Bunu tamamen kendi öz kaynaklarımızla, uzun vadeli vizyonumuzla gerçekleştiriyoruz” ifadelerini kullandı. Chobani, halihazırda New York’un en büyük süt alıcısı konumunda. Yeni tesis tam kapasiteye ulaştığında, şirketin eyaletteki süt alımı yıllık 2,5 milyon tonun üzerine çıkacak. Bu miktar, eyaletin toplam süt üretiminin yaklaşık üçte birine denk geliyor ve bölgedeki süt üreticileri için büyük bir ekonomik fırsat anlamına geliyor. Yeni tesis, ABD’nin New York eyaletine bağlı Rome şehrinde bulunan eski Griffiss Hava Üssü’nün yer aldığı 150 dönümlük geniş bir arazi üzerine kurulacak. Chobani, eyaletteki iş gücünü neredeyse iki katına çıkaracak ve özellikle dezavantajlı gruplara istihdam ve eğitim fırsatları sunacak. Şirket, eyaletin ekonomik kalkınma ofisiyle iş birliği içinde toplumsal kalkınma programları da başlatacak. Chobani, New York’taki dev yatırımıyla eş zamanlı olarak, ABD’nin batısında da büyümeye devam ediyor. Idaho eyaletinin Twin Falls kentindeki fabrikasına yapılan 500 milyon dolarlık ek yatırımla, fabrikanın üretim kapasitesi yüzde 50 artacak ve en az 160 yeni iş imkanı yaratılacak. Halihazırda ABD’nin tek lokasyondaki en büyük doğal gıda üretim tesisi olan Twin Falls, genişleme tamamlandığında toplam 149 bin metrekare alana ve 24 üretim hattına sahip olacak.
HAMDİ ULUKAYA, BEYAZ SARAY’A DAVET EDİLEN 50 CEO ARASINDA
TRUMP’TAN ÖZEL TEŞEKKÜR ABD Başkanı Donald Trump, Chobani'nin açıkladığı 1,7 milyar dolarlık yeni fabrika yatırımları için Hamdi Ulukaya'ya teşekkür etti. ABD’nin lider yoğurt markası Chobani'nin Kurucusu ve CEO'su Hamdi Ulukaya, ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'da düzenlediği özel davet kapsamında küresel şirketlerin CEO'larıyla birlikte ABD’de yaptıkları yatırımları ve geleceğe yönelik vizyonlarını paylaştı.
SON 10 YILIN EN HIZLI MARKASINI YARATTI ABD-Türkiye İş Konseyi Başkanı olarak da görev yapan Ulukaya, son dönemde Idaho ve New York'ta başlattığı toplam 1,7 milyar dolarlık yeni tesis yatırımları ve oluşturacağı 1.200 yeni istihdam ile dikkat çekiyor. Bir göçmen olarak gittiği ABD’de kurduğu Chobani markasını ABD’de son on yılın en hızlı büyüyen markası haline getiren Ulukaya, iş dünyasındaki başarısını uluslararası platformlara taşımaya devam ediyor.
KÜRESEL ARENADA ETKİN Beyaz Saray'da gerçekleştirilen davette, ABD’ye yakın zamanda büyük yatırımlar yapan yaklaşık 50 şirketin CEO'su bir araya gelirken, Hamdi Ulukaya'nın bu seçkin toplulukta yer alması, küresel arenadaki etkinliğinin önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Hamdi Ulukaya liderliğindeki Chobani, sadece ticari başarısıyla değil, sürdürülebilir iş modeli, çalışan odaklı yaklaşımı ve toplumsal sorumluluk projeleriyle de dünyaya örnek teşkil ediyor.
İLHAM KAYNAĞI ABD ekonomisine yaptığı katkıların yanı sıra, ABD-Türk İş Konseyi Başkanı olarak iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesinde köprü görevi üstleniyor. Amerika'nın en başarılı göçmen girişimcilerinden biri olan Hamdi Ulukaya, Türkiye'den ABD'ye uzanan başarı hikayesiyle, küresel iş dünyasında iz bırakan bir isim olarak girişimciler için ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
