CUMHURİYETİMİZİN KURUCU VİZYONUNDA ATATÜRK’ÜN İŞARET ETTİĞİ SANAYİLEŞME HEDEFİ, BUGÜN YÜKSEK TEKNOLOJİYLE YENİDEN HAYAT BULUYOR. TÜRKİYE, 2023’TE 218 MİLYAR DOLARI AŞAN İMALAT ÜRETİMİ VE İHRACATININ YÜZDE 41’İNİ AB’YE GERÇEKLEŞTİREN GÜÇLÜ SANAYİ ALTYAPISIYLA KÜRESEL DEĞER ZİNCİRLERİNDE HALEN STRATEJİK BİR OYUNCU. GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ ÖNERİSİ, ABD İLE DERİNLEŞEBİLECEK TEKNOLOJİ ORTAKLIKLARI VE ÇİN İLE HİNDİSTAN GİBİ DEV EKONOMİLERLE REKABET SANAYİMİZİN GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİREN TEMEL DİNAMİKLER OLARAK ÖNE ÇIKIYOR. BUGÜN ARTIK REKABET, DÜŞÜK MALİYET AVANTAJIYLA DEĞİL YAPAY ZEKA, OTOMASYON, YEŞİL ENERJİ, İNSAN KAYNAKLARINA YATIRIM VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM ATILIMLARIYLA KAZANILIYOR. HUKUK DEVLETİ, YARGI, FİNANS VE İŞ PİYASALARINDA YAPISAL REFORMLAR DA BU YÖNDE ÇOK ÖNEMLİ. YENİ SANAYİ DEVRİMİ ÇAĞINDA TÜRKİYE ATLANTİK’TEN ASYA PASİFİK’E UZANAN KÜRESEL REKABET SAHNESİNİN DE EN DİNAMİK AKTÖRLERİNDEN BİRİ OLABİLİR. BU FIRSATI DEĞERLENDİRMEK BİR MİLLİ MENFAAT MESELESİDİR.

DR. BAHADIR KALEAĞASI I b.kaleagasi@businesslife.com.tr

TÜRKİYE FIRSATI DEĞERLENDİREBİLECEK Mİ?

Türkiye sanayisinin lokomotif grupları, sahip oldukları fabrika sayısıyla üretimin gerçek şampiyonları olarak öne çıkıyor. Her biri farklı sektörlerde faaliyet gösterse de ortak paydaları güçlü üretim ağı, geniş coğrafi yayılım ve ihracat odaklı büyüme stratejileri. Bugün Anadolu Grubu, 20 ülkede 91 sanayi üretim tesisiyle en büyük oyunculardan biri konumunda. Çelikte Tosyalı Holding, Türkiye’den Cezayir’e, İspanya’dan Libya’ya kadar 43 tesisiyle global çapta söz sahibi. Hayat Grubu, 5 kıtaya yayılmış 26 üretim tesisiyle 100’den fazla ülkeye ulaşıyor. Sanko Holding, 18 fabrikayla tekstil, ambalaj gibi alanlarda üretim ağını genişletmiş durumda. Sabancı Holding, Türkiye’den İspanya’ya, Amerika’dan Birleşik Krallık’a uzanan 25 fabrikasıyla farklı kıtalarda üretim yapıyor. Borusan Holding, 17 tesislik üretim ağıyla çelikten otomotive pek çok alanda faaliyet gösteriyor. Eren Holding, çelik ve kağıtta Türkiye’den İngiltere’ye uzanan yatırımlarıyla 15 fabrikalık güçlü bir üretim zinciri kurmuş durumda. Kibar Holding, Assan Alüminyum ve Assan Panel yatırımlarıyla Avrupa ve Amerika’da büyüyen üretim gücünü pekiştiriyor. Akkök Holding ise 11 tesiste kimya ve teknik iplik üretiminde stratejik oyuncu olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin üretim liderleri, fabrika sayılarıyla “Sanayinin Şampiyonlar Ligi”ni oluşturuyor.

KOÇ VE ANADOLU ZİRVEDE

Türk sanayisinin üretim şampiyonları liginde zirvede iki dev grup yer alıyor: Koç Holding ve Anadolu Grubu. Her iki topluluk da sahip oldukları devasa fabrika ağlarıyla yalnızca iç pazarda değil küresel arenada da Türkiye’nin üretim gücünü temsil ediyor. Koç Holding, otomotivden beyaz eşyaya uzanan farklı sektörlerde yaygın üretim tesisleriyle açık ara lider konumda. Beko, Tofaş, Ford Otosan, Otokar ve diğer sanayi şirketleriyle hem Türkiye’nin hem dünyanın dört bir yanında üretim yapıyor. 100’ü aşkın toplam fabrika sayısıyla Türkiye’nin en büyük sanayi topluluğu olarak öne çıkan Koç, aynı zamanda ihracatta da liderler arasında. Anadolu Grubu ise 20 ülkede 91 sanayi üretim tesisiyle zirvenin en güçlü ikinci oyuncusu. Coca-Cola İçecek yatırımları, Anadolu Efes fabrikaları, otomotiv ve tarım alanındaki üretim tesisleriyle sanayinin her alanında varlık gösteriyor. 100 bine yakın istihdam sağlayan grup, coğrafi yayılımıyla Türkiye’nin küresel ölçekte en yaygın üretim ağına sahip şirketlerinden biri. İkisi de hem fabrika sayısı hem üretim kapasitesiyle Türkiye’nin “sanayi zirvesi”ni oluşturuyor. Onları takip eden gruplar ise sektörlerinde yaptıkları yatırımlarla bu ligde yerlerini sağlamlaştırıyor. Sanayideki bu şampiyonluk yarışı, sadece şirketlerin rekabetini değil, Türkiye ekonomisinin geleceğini de şekillendiriyor. Her yeni fabrika, ülkeyi üretim üssü haline getirirken, liderlerin vizyonu da sanayiye yön veriyor.

FUAT TOSYALI / Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı

ÇELİKTE GLOBAL YARIŞ

Çelik sektöründe Tosyalı Holding, global yarışa dahil olan Türk şirketlerinden biri. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, fabrika sayısını 43’e yükseltti. Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı, “Türkiye’de de yurt dışında da üretim tesisleri kuruyoruz. Tosyalı Demir Çelik tesisi 2,5 milyar dolar yatırım değerine sahip ve Türkiye’nin yıllık 4 milyon ton yassı çelik ithalatını ortadan kaldırmayı hedefliyor. Türkiye’de ithalatın önünü kesecek ve katma değerli ihracatı artıracak yatırımlardan birini de Tosyalı Toyo’da gerçekleştirdik” diyor. Grubun 2017 yılında Japonya’nın ve dünyanın lider şirketlerinden Toyo Kohan ile gerçekleştirdiği iş birliği kapsamında faaliyete geçen Tosyalı Toyo, Osmaniye Organize Sanayi Bölgesi’nde 500 bin metrekare alanda hizmet veriyor. Yıllık 1,2 milyon ton haddeleme kapasitesine sahip olan Tosyalı Toyo, Türkiye’nin ilk ileri teknoloji ve yüksek katma değerli yassı çeliğini üretiyor. Ürün gamında; teneke, galvanizli, boyalı, soğuk haddelenmiş, asitli-yağlı sıcak rulo sac yer alan Tosyalı Toyo, teneke ürünlerde 1.300 mm genişlikte 0,10 mm kalınlığa, soğuk haddelenmiş diğer demir çelik ürünlerinde ise 0,20 mm kalınlığa inebilen Türkiye’nin tek üreticisi konumunda. Kurulduğu günden bu yana 80’e yakın ülkeye ihracat gerçekleştiren Tosyalı Toyo, otomotiv, yapı inşaat, gıda ambalaj ve ısıtma-soğutma-havalandırma gibi günümüz dünyasının en önemli sektörlerine ileri teknoloji çeliğini sunuyor.

Fuat Tosyalı, “Tosyalı Algérie’de 5 milyon tonun üzerine çıkan DRI üretim kapasitemizle Avrupa ve Kuzey Afrika’yı kapsayan Akdeniz havzasındaki en büyük DRI üretim kapasitesine sahip olduk. İspanya’nın önemli spiral boru üreticilerinden STS’yi satın aldık. Dünyanın sayılı yeşil çelik üreticilerinden biri olma hedefimizi güçlendirmek üzere Kuzey Afrika ve Körfez bölgesini radarımıza almaya devam ediyoruz. Libya Bingazi’de, toplam 8,1 milyon ton kapasiteli dünyanın en büyük DRI tesislerini kurmak üzere United Steel Company for Iron and Steel Industry (SULB) ile yepyeni bir anlaşmaya imza attık” diyor.

AHMET KOCABIYIK / Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı

YATIRIMA DEVAM

Borusan Grubu, yatırımlarına hiç ara vermeden sanayideki gücünü koruyor. Borudan çeliğe iş makinelerine sanayiye yön veren gruplardan olan Borusan Grubu’nun 17 sanayi üretim tesisi var. Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kocabıyık da Türkiye’de en güçlü sanayi liderlerinden biri olarak öne çıkıyor. Kocabıyık, pazar dinamikleri doğrultusunda küresel bir bakış açısıyla yatırımlarını sürdürdüklerini söylüyor ve şöyle anlatıyor: “2001 yılında İtalya’da aldığımız tesisle Borusan Vobarno Tubi S.p.A. şirketini kurarak Borusan Boru’da ilk yurt dışı yatırımımızı yaptık. 2014 yılında ABD’deki Baytown fabrika yatırımını yönetmek üzere Borusan Pipe US Inc.’yi kurduk. 2023’te global pazarların yerel oyuncusu olma stratejisi kapsamında ABD’nin en yüksek kalite ve kapasitede üretim yapan şirketlerinden Berg Pipe’ı satın aldık ve Borusan Berg Pipe olarak bünyeye kattık. Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşları listesinde 50 yıldır ilk 100'de yer alan Borusan Boru; binlerce ürünü, güvenilir hizmeti, kalitesi, Türkiye ve dünyada gerçekleştirdiği ilkler ile boru üretmenin ötesinde Türkiye'nin geleceğini inşa ediyor.” Kocabıyık, geleceğe yönelik yatırımlarına da hız kesmeden devam ettiklerini anlatıyor ve “2024-2026 yılları arasında sanayi üretimine toplam 31,2 milyar TL’lik yatırım planımız bulunuyor. Tüm bu yatırımlar hayata geçtiğinde Borusan’ın üretim kapasitesi önemli ölçüde artacak. Borçelik tesisinin kapasitesini artırarak 500 bin tonluk ve 20,8 milyar TL’lik yeni bir kaplama tesisi yatırımı planlıyoruz. Bu yatırım aynı zamanda Borçelik’e ileride minimal ek yatırımlarla modüler büyüme imkanı verecek. 2000’den önce kurulan tüm hatlar yenilenecek, daha modern ve verimli hale gelecek” diyor.

HEDEF DAHA BÜYÜK GÜÇ

Akkök Holding, 11 fabrikaya sahip güçlü sanayi devlerinden biri. Akkök Holding Yönetim Kurulu Başkanı Raif Ali Dinçkök, hem sıfırdan yatırımlar hem satın almalarla büyümeye devam etme yolundaki grubun lideri. Yoluna önemli üretim tesisleri ekleyerek devam eden grubun son yatırımı Aksa Akrilik için teknik iplik tesisinin birinci fazını dahil etmeleri olmuştu. Yine grup şirketlerinden Akkim, Türkiye’nin ilk epoksi reçine üretim tesisinin inşaat ve ürün geliştirme faaliyetlerini sürdürüyor. Akkim, bu tesisle yıllık 150 milyon dolarlık ithalatın önüne geçmeyi planlıyor. DowAksa ise dünyadaki 7. büyük karbon elyaf üreticisi haline geldi. Akkök Holding, Türkiye’de sanayinin öncülerinden biri olarak zirvedekiler arasında yer almayı sürdürüyor. 

ADİL SANİ KONUKOĞLU / Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı

3 DEVİN PLANI

Sanayi devleri içinde 25 fabrikalı Sabancı’nın yeri kuşkusuz çok özel. Özellikle Kordsa ile Türk mühendisliğini dünyaya kanıtlayan grupta Kordsa, Türkiye’nin yanı sıra Endonezya, Tayland, Brezilya, Amerika ve İtalya’da üretim tesislerine sahip. Sıfırdan yatırımın yanı sıra satın almalarla da büyüyen Sabancı Holding, Kordsa ile Amerika’da son 5 yılda 4 şirket satın aldı. Avrupa’da otomotiv odaklı Microtex Composites’ı da satın alan Kordsa, dünyada her 3 uçaktan 2’sinin lastiklerini tedarik ediyor. Çimento tarafına baktığımızda Çimsa ve Akçansa toplam 12 milyon ton üretim kapasitesiyle Türkiye’nin ikinci büyük grubu. İrlanda’daki Mannok’u satın alan Sabancı, çimento üretiminde Türkiye, Amerika, İspanya ve Birleşik Krallık’ta devleşiyor.

Sanko Holding, fabrika sayısında 18 ile önemli bir konumda bulunuyor. Anadolu’nun en büyük sanayi grubu olan Sanko, yatırımlarına son hızla devam ediyor. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Adil Sani Konukoğlu, yüz milyonlarca doları sanayiye ayrıyıor.

Kipaş Holding, Anadolu’dan çıkan bir diğer büyük dev. Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hanefi Öksüz, stratejik olarak ithalat etkisini azaltan ve ülke ekonomisine katkı sağlayacak alanlara odaklanmayı öncelik haline getirdiklerini söylüyor.

MEHMET TÜTÜNCÜ / Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su

“KATMADEĞER YARATIYORUZ”

REKABET GÜCÜ Gıda ve perakende başta olmak üzere geniş bir sektörel yelpazede faaliyet gösteren şirketlerimizle, yerel ve uluslararası pazarlarda rekabet gücümüzü artırmaya çalışıyoruz. Küresel ölçekte değişen ekonomik dinamiklere uyum sağlarken, faaliyet gösterdiğimiz sektörlerde katma değer yaratıyoruz. Kaynakları verimli kullanarak ve inovasyon odaklı yatırımlarla iş yapış şeklimizi dönüştürüyor, değer zincirimizin her aşamasında sürdürülebilir büyümeyi teşvik ediyoruz.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA Yıldız Holding olarak üretimden ihracata, yatırımlardan istihdama kadar geniş bir yelpazede değer üretiyor, sürdürülebilir büyümemizi ülke ekonomisine olan katkılarımızla pekiştiriyoruz. Kendi büyümemizin yanı sıra ülke ekonomisinin sürdürülebilir kalkınma yolculuğunu da destekleme vizyonuyla çalışıyoruz. Ekonomik kalkınmaya katkı sağlarken çalışanlarımızdan tedarikçilerimize kadar tüm ekosistemimizle birlikte gelişimi önceliklendiriyoruz. Ayrıca, finansal istikrarımızı güçlendiren stratejilerle sürdürülebilir ekonomik büyümeyi sağlıyor, toplumun refahını artırmaya yönelik projelere katkıda bulunuyoruz.

BÜYÜME Sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek için ekonomik büyümeyi, çevresel ve sosyal fayda ile dengeli bir şekilde yöneterek paydaşlarımız için kalıcı değer yaratmaya devam ediyoruz. 2024 yılında satışlarımızı bir önceki yıla göre yüzde 53 artırarak 490,5 milyar TL’ye ulaştırdık. Ayrıca ihracatımızı da yüzde 33 artışla 22,7 milyar TL’ye yükselttik. Türkiye’deki şirketlerimiz aracılığıyla 2024 yılına ilişkin ödenen ve ödenecek toplam vergilerimizin ise 10,6 milyar TL’ye ulaşmasını öngörüyoruz.

MURAT ORHAN / Orhan Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO

“LİDERLER ARASINDA YERİMİZİ ALDIK”

TEKNİK MALZEME İLE BAŞLADI Yolculuğumuza 1972 yılında Teknik Malzeme’nin kurulmasıyla başladık. Müşteri merkezli küresel hizmet stratejimiz ve üstün kalite anlayışımızla ana faaliyet alanımız olan otomotiv sektöründe, lider şirketler arasında yerimizi aldık. Ayrıca sigortacılık, tarım, hayvancılık, ticaret, hizmet ve sanayi alanlarında başarılı bir şekilde faaliyetlerimizi sürdürüyoruz.

13 ÜLKEDE 26 FABRİKA Orhan Holding, 10.000 çalışanı ile 4 kıta, 13 ülkede 26 fabrikayla faaliyet gösteren, dünyanın en büyük otomobil firmalarının çözüm ortağı. Şirketler grubu olarak ana faaliyet alanlarımız; akışkan transfer sistemleri, hassas yaylar, paslanmaz çelik boru ve hortumlar, metal şekillendirme ve montaj, otomobil koltuğu ve parçaları, esnek kumanda telleri, vites mekanizmaları, egzoz sistemleri ve poliüretan sünger üretimleri.

ÇEVREYE SAYGILI ÜRETİM Operasyonlarımızda çevreye saygılı, duyarlı davranıyor ve bunu uluslararası çevre yönetim sistemleri ile belgelendiriyoruz. İnsana ve özellikle gelecek nesillere verdiğimiz önemi eğitim, kültür ve sanat alanlarındaki faaliyetlerimizle gösteriyoruz.

HÜLYA GEDİK / Gedik Holding Yönetim Kurulu Başkanı

“GLOBALDE YERELLEŞMEK  GEREKİYOR”

DÜNYADA GÜÇLÜ Hülya Gedik, Türkiye’nin sanayi alanındaki en güçlü kadın liderlerinden biri. Kaynak teknolojileri, döküm sanayi ve eğitim alanlarında faaliyet gösteren Gedik Holding’i uluslararası bir marka haline getiren Gedik, özellikle erkek egemen sanayi sektöründe bir kadın lider olarak gösterdiği başarıyla büyük bir ilham kaynağı. Gedik Holding, Türkiye’nin en önemli kaynak teknolojisi, vana üretimi ve döküm sanayi firmalarından biri ve sanayide yüksek kalite ve yerli üretimi destekleyen önemli bir marka. Dünyadaysa kaynak sektöründe çok güçlü bir oyuncu.

AZERBAYCAN VE HİNDİSTAN Yatırımlarından bahseden Hülya Gedik, şöyle açıklıyor: “Azerbaycan’da bir üretim yeri açmıştık burası iyi gidiyor, buradaki üretimi daha da artırarak devam edeceğiz. Asya Pasifik’teki üretim çok önemli çünkü Avrupa’daki durgunlukta Asya Pasifik’teki üretimin şahlanmasına sebep oldu. Bizde orada yatırım kararı aldık. Çin-Amerika ticaret savaşlarının Hindistan’ın yıldızını daha çok parlatacağını düşünüyorum. Biz de bu sene içinde Hindistan’da bir ortakla da anlaşarak bir üretim tesisi kuracağız. Artık dış ülkelerde yerelleşmek gerekiyor. Hindistan’da senede bin ton üretim hedefliyoruz.

“ÜRETİM ŞART” Bence bir ülkenin kalkınması için ekonomisinin ileriye gitmesi için üretim şart ve üretimle ülkeler zenginleşiyor. Bir de üretim istihdamı da beraberinde getiriyor. Amerika üretimde çok gelişmiş olsa da hala sanayinin önemine değiniyor. Çin nasıl ihracat yapan sektörlerini ve şirketleri destekliyor. Bizim de böyle teşviklere ihtiyacımız var. Türkiye çok önemli bir ülke ve jeopolitik olarak da konumu çok iyi o yüzden rekabetçiliğini kaybetmemesi gerekiyor. Avrupa durağan da olsa bizim hala önemli bir pazarımız.”

BÜLENT ECZACIBAŞI / Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı

“İHRACAT ODAKLI YATIRIMLARIMIZI SÜRDÜRÜYORUZ”

BÜYÜME HIZLANACAK Eczacıbaşı Topluluğu, Türkiye ekonomisine katkı yapan, ihracat odaklı yatırımlarını sürdürüyor. Eczacıbaşı Topluluğu’nun en büyük iş alanını oluşturan yapı ürünleri sektöründe faaliyet gösteren ve Türkiye’nin karo sektöründe ihracat şampiyonu Vitra Karo’nun Bozüyük’teki tamamlanan tesisimizle yıllık 3,5 milyon metrekare büyük ebatlı porselen karo üretim kapasitesine eriştik. VitrA Karo, aynı zamanda enerji verimliliğini artırıp israfın önüne de geçerek sürdürülebilirliğe sağladığı katkıyı büyütüyor. İhracat odaklı, kapsamlı Endüstri 4.0 uygulamaları ile veriye dayalı üretim yönetimini hayata geçiren tesisle birlikte Avrupa pazarındaki büyümemizi de hızlandıracağız.

ÜÇ KITADA ÜRETİM Eczacıbaşı Topluluğu 80 yılı aşkın süredir Türkiye’de çağdaş, kaliteli ve sağlıklı yaşamın bayrağını taşıyor. Topluluğumuz bugün 120’den fazla uluslararası pazarda faaliyet gösteriyor. Türkiye’nin sanayileşme hikayesinin önemli bir parçası olduk, ardından yarattığımız markalarla Türkiye’nin sınırlarını aşarak, bugün 3 kıtada üretim yapan, 12 bin arkadaşımızın hayat verdiği uluslararası bir oyuncuya dönüştük. Küresel rekabette gücümüzü artırmak üzere faaliyet gösterdiğimiz her alanda yatırımlarımızı sürdürüyoruz.

“KARODA BİRİNCİYİZ” Yapı ürünleri, Eczacıbaşı Topluluğu’nun en büyük faaliyet alanını oluşturuyor. Ülkemizin toplam seramik sağlık gereçleri ihracatının yüzde 50’sinden fazlasını gerçekleştiriyoruz; AB ülkelerine yapılan ihracatta karo ürünlerimizle birinci sırada bulunuyoruz. Banyoda kullanılan tüm ürünleri tasarlama yetkinliğine sahibiz. Karo ürünlerimizle bu yetkinliği banyo dışındaki alanlara da taşıyoruz. VitrA Karo‘da devreye aldığımız tesislerimizle kapasitemizi bir adım öteye taşıdık.

ÜÇ ANA HEDEF Vitra Karo, markaları VitrA, Villeroy&Boch premium ile lüks segmentte Türkiye’de lider konumda. VitrA Karo’nun yeni tesisinde üretilmeye başlayan büyük ebatlı karo, Avrupa’da son yıllarda önemli ölçüde büyüme gösteren karo seramik kategorisinde yer alıyor. VitrA Karo da yeni tesis yatırımını, büyüyen pazar ve büyüyen kategoride ilham veren modern tasarımları hayata geçirmek, sürdürülebilirlik konusunda enerji verimliliği artırmak ve israfı azaltmak olmak üzere üç ana hedeften yola çıkarak gerçekleştirdik. Büyük ebatlı porselen karo üretim yetkinliğimizi ve kapasitemizi arttırıyoruz. Bu kategori Avrupa hedef pazarımızda ciddi büyüyen bir kategori. Amaç sadece ebat değil. Tasarım iddiamız daha da artacak.