PEGASUS HAVA YOLLARI CEO’SU GÜLİZ ÖZTÜRK, 2024’ÜN BELİRSİZ VE ZOR FİNANSAL ORTAMINA RAĞMEN YILI ÇİFT HANELİ BÜYÜMEYLE KAPATMAYA HAZIRLANIYOR. ÖZTÜRK, “DÜNYANIN EN KÂRLI VE OPERASYONEL AÇIDAN EN VERİMLİ HAVAYOLLARINDAN BİRİ OLMAYA DEVAM EDİYORUZ. MÜŞTERİ DENEYİMİNİ ÖN PLANDA TUTARAK MİSAFİRLERİMİZE HER ZAMANKİNDEN DAHA FAZLA DEĞER SAĞLIYORUZ. BU ÇABANIN SONUÇLARINI BU YIL ÇİFT HANELİ BÜYÜMEYLE GÖRECEĞİMİZİ DÜŞÜNÜYORUZ” DİYOR.
SEYFETTİN BAYRAM I s.bayram@businesslife.com.tr
Pegasus Hava Yolları, zorlu küresel ortama rağmen güçlü finansal sonuçlar ve finansal dayanıklılık sunarak, dünyanın en kârlı ve operasyonel açıdan en verimli havayollarından biri olmaya devam ediyor. Şirket, 2023’te kârını yüzde 83 oranında artırarak 790 milyon Euro net kâr açıkladı. Şirketin satış gelirleri 2022’ye göre yüzde 9 artarak 2023’de 2,7 milyar Euro oldu. Yılın tamamı için taşınan yolcu sayısı 2022’ye kıyasla yüzde 19 artarak 31,9 milyon olarak gerçekleşti. Taşınan yolcunun 19,9 milyonuysa dış hat olarak dikkat çekti.
Şirket, 2024’ün üçüncü çeyreğinde 301 milyon Euro net kâr elde etti, geçen yılın aynı dönemine göre bu yüzde 19 artış gösterdi. Pegasus Hava Yolları, 2024’ün üçüncü çeyreğinde toplam misafir sayısını geçen yıla göre yüzde 9 artırarak 10,5 milyona ulaştı. 9 aylık dönemde ise bu artış yüzde 18’e ulaşırken, toplam taşınan misafir yolcu sayısı 28 milyon oldu.
Pegasus Hava Yolları CEO’su Güliz Öztürk, “Ticari stratejimiz doğrultusunda, ‘doluluk oranını yükseltme’ ve 'yan gelirleri artırma' yoluyla gelirimizi en üst düzeyde büyütmeyi hedefliyoruz. Ağımızı genişletirken sıkı bir maliyet yönetimine odaklanıyoruz. Sektörün en düşük mevcut koltuk kilometresi başına maliyet (CASK) rakamlarından birine sahibiz. Müşteri deneyimini ön planda tutarak misafirlerimize her zamankinden daha fazla değer sağlamaya devam ediyoruz. Bu çabanın sonuçlarını bu yıl çift haneli büyümeyle göreceğimizi düşünüyoruz” diyor. Pegasus Hava Yolları CEO’su Güliz Öztürk, BUSINESS LIFE’ın sorularını geniş bir perspektifte şöyle yanıtladı:
Son dönemde önemli bir atılım yaşıyorsunuz. Globalleşme yolculuğunuz nasıl gidiyor?
Pegasus Hava Yolları olarak bugüne kadar globalleşme yolculuğunda önemli adımlar attık. Öncelikle dünyada yaygın düşük maliyetli hava yolu modelini Türkiye pazarına başarıyla uyarladık. Uygun fiyatlı, esnek ve güvenilir bir alternatif sunan bu model, global yolcu kitlesini çekmek için bize büyük avantaj sağladı. Sabiha Gökçen Havalimanı'nı bir merkez olarak kullanarak Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Asya'nın çeşitli bölgelerine doğrudan uçuşlar başlattık. Özellikle bölgesel uçuş ağımız sayesinde Avrupa'nın önde gelen hava yolu şirketleriyle rekabette öne geçtik. Dijital dönüşüme erken yatırım yaparak online biletleme, mobil uygulama ve dinamik fiyatlandırma gibi müşteri odaklı teknolojik çözümler geliştirdik. Bunlar da küresel pazarda rekabet edebilmemize büyük katkı sağladı. Yine filomuzu gençleştirerek daha çevre dostu ve yakıt tasarruflu uçaklara yatırım yaptık. Böylece operasyonel maliyetleri düşürürken uluslararası pazarlarda çevre konusundaki duyarlılığımızla da dikkat çekmeyi başardık. Özetle yenilikçi iş stratejileri ve doğru yatırımlarla, küresel rekabetin yoğun olduğu bir sektörde güçlü bir oyuncu haline geldiğimizi söyleyebilirim.
Şu anda kaç noktaya uçuyorsunuz? Büyüme planlarınızda nereler var?
İlk günden beri söylediğim bir şey var: en büyük hedefim, şirketimizin başarısını bir üst seviyeye taşımak. Önümüzdeki dönemde Avrupa'nın yanı sıra Orta Doğu, Afrika, Kafkaslar ve Türkiye'nin kuzeyinden doğusuna, güneyinden batısına yayılmış geniş bir yurt dışı uçuş ağına sahip dış hat taşıyıcısı olmak.
Şu anda Türkiye dahil 53 ülkede 144 farklı noktaya uçuyoruz. Bunların 35’i yurt içinde, geri kalan 109 noktaysa Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (MENA) ile Orta Asya'da bulunuyor. Filomuzun menzilinde 67 ülkede 500'den fazla havalimanı var. Bu da mevcut ağımızla ulaşma potansiyelimiz olan 400'e yakın havalimanı ve 10’dan fazla ülke daha olduğu anlamına geliyor. Filomuzun menzili içinde ulaşabileceğimiz önemli bir büyüme potansiyeline işaret ediyor. Amacımız, yeni destinasyonlar başlatmaya devam etmek ve mevcut destinasyonlara olan frekansları artırmak. Uçuş ağımızı genişletmek, büyümemiz için de büyük bir itici güç olacak.
Yıl sonu büyüme hedefiniz nedir?
Pegasus Hava Yolları, zorlu küresel ortama rağmen güçlü finansal sonuçlar ve finansal dayanıklılık sunarak, dünyanın en kârlı ve operasyonel açıdan en verimli havayollarından biri olmaya devam ediyor. Ticari stratejimiz doğrultusunda, ‘doluluk oranını yükseltme’ ve 'yan gelirleri artırma' yoluyla gelirimizi en üst düzeyde büyütmeyi hedefliyoruz. Ağımızı genişletirken sıkı bir maliyet yönetimine odaklanıyoruz. Sektörün en düşük mevcut koltuk kilometresi başına maliyet (CASK) rakamlarından birine sahibiz. Müşteri deneyimini ön planda tutarak misafirlerimize her zamankinden daha fazla değer sağlamaya devam ediyoruz. Bu çabanın sonuçlarını bu yıl çift haneli büyümeyle göreceğimizi düşünüyoruz.
Yeni jeopolitik ve jeo-ekonomik uyum koşulları neler olacak?
Yeni dünya düzeninde jeopolitik ve jeo-ekonomik koşullar hızla dönüşüyor. Bu dönüşümde benim özellikle dikkatimi çeken iki faktör var: teknoloji ve iklim değişikliği. Teknolojik gelişmelerin getirdiği yeni fırsatlar ve riskler, iklim değişikliği gibi küresel sorunlar, bu dönüşümün ana belirleyicileri arasında yer alıyor. Yapay zeka, biyoteknoloji ve diğer teknolojik gelişmeler rekabeti artırıyor. Teknolojik üstünlük, ekonomik büyüme ve uluslararası nüfuz için kritik bir faktör haline geliyor. İklim değişikliği de küresel bir sorun olarak tüm ülkeleri ve tabii ki kurumları etkiliyor. Sürdürülebilir kalkınma amaçları ve iklim değişikliğiyle mücadele için uluslararası iş birliği, yeni dünya düzeninin temel yapı taşları haline gelmiş durumda. Bu yeni dönemde başarılı olmak isteyen ülkeler ve şirketler, değişen koşullara hızlı bir şekilde uyum sağlamak ve yeni fırsatları değerlendirmek zorunda kalacak.
Türkiye’nin ilk kadın hava yolu şirketi genel müdürü olarak öncüsünüz. Peki yönetim kurulunuz ve icra kurulunuz da benzer şekilde eşit, çeşitli ve kapsayıcı mı?
Kurumsal sürdürülebilirlik stratejimizi belirlerken, net sıfıra yolculuk gibi kararlı adımlar atmaya devam ettiğimiz bir diğer konu da eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık çalışmalarımız. Eşit bir iş ortamı denildiğinde; cinsiyet, yaş, etnik köken, din, dil veya zihinsel ya da fiziksel bir engel ayrımı yapılmadan tüm farklılıkların saygıyla kucaklanmasının ve eşit fırsat sunulmasının anlaşılması gerekiyor. Bu kapsamda, özellikle toplumsal cinsiyet eşitliğini odağımıza alarak çeşitli iş birliklerini, kurumsal projeleri ve şirket içi uygulamaları hayata geçirdik. Fırsat eşitliği, adil iş gücü, çalışma standartlarının iyileştirilmesi, kadın istihdamı ve kapsayıcılık politikaları uzun zamandır Pegasus Hava Yolları İnsan Kaynakları Politikası ve Pegasus Hava Yolları Ahlaki Davranış Rehberi’nde çeşitli başlıklar altında düzenleniyor. Nitelikli eğitim, eşitsizliklerin azalması gibi farklı Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na dokunan girişimlerimiz var ve olmaya devam edecek. Pegasus Hava Yolları olarak toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda sektörümüzde lider hava yolu olmayı hedefliyoruz. Pilotluktan üst düzey yöneticiliğe kadar her alanda kadın çalışanlarımızın imzaları bulunuyor ve bununla gurur duyuyoruz. Bu doğrultuda elbette diğer tüm birimlerde olduğu gibi yönetim kurulu ve icra kurulumuzda da farklılıkları kucaklıyor, alanında uzmanlaşmış iş insanlarıyla bir arada sürdürülebilir ve eşit yarınlar için çalışıyoruz.
Yönetim kurulunuzda ve icra kurulunuzda kadın oranı nedir?
Yönetim kurulumuzda kadın oranımız yüzde 25. İcra kurulumuzdaysa yüzde 20.
Kadın CEO olarak yönetime getirdiğiniz avantajlar ve fırsatlar nedir?
Doğrusunu söylemek gerekirse ben bir kadın lider olarak değil, bir lider olarak şirketime ve yönetimimize getirdiğimiz katkılara odaklanmayı tercih ediyorum. Hayatım boyunca her zaman cinsiyete değil potansiyelime ve yeteneklerime odaklandım. Bu nedenle bir lider olarak çeviklik, yaratıcılık, üretkenlik, hedef odaklılık gibi özelliklerimin katkı sağladığını düşünüyorum.
Türkiye’de kadın CEO olmayı tanımlar mısınız?
Büyük bir sorumluluk… Çünkü özellikle havacılık gibi erkek-egemen görülen sektörlerde üstlendiğimiz bu görevler, genç kızlar için önemli birer ilham kaynağı diye düşünüyorum ve bunun sorumluluğunu taşıyorum. Her zaman başarılı bir lider olmaya odaklanıyorum ve CEO’lar başta olmak üzere hiçbir mesleğin önüne kadın-erkek sıfatı koymadan iletişim kurabildiğimiz günler için elimden geleni yapmaya çalışıyorum.
Kadınların iş dünyasına katılımı için somut ne gibi adımlar atıyorsunuz?
Havacılık ne yazık ki hala erkek egemen bir sektör konumunda. Örneğin sektör içerisinde görev dağılımlarına baktığımızda kabin ekibinde kadın temsili daha yüksekken, kokpit ekiplerinde erkek çalışan oranının daha fazla olduğunu görüyoruz. Geleceği; cinsiyet dengesinin konu olmaktan çıktığı, kadın-erkek yerine insan olarak var olduğumuz bir temel üzerine inşa etmeyi hedefliyoruz. IATA “2025te25” hedeflerimiz doğrultusunda liderlik pozisyonlarındaki kadın temsilinin artırılmasına ek olarak kadın pilot, mühendis ve teknisyen oranlarımızın artırılması da hedeflerimiz arasında. Gençlere öğrencilik yıllarında Pegasus Hava Yolları bünyesinde çalışma imkanı sunarak havacılık sektörünü tanıtmayı ve şirketimize genç yetenekleri kazandırmayı hedeflediğimiz Goyoung gençlik programımızın 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 29 oranında kadın öğrenci katılımı sağladık. Bunlar çalışmalarımızdan birkaçı. Toplumsal cinsiyet dengesi anlayışını kurum kültürü haline getirmek uzun bir yolculuk. Bu yolda attığımız adımları tek çatı altında toplamak için farklı seslerin birlikteliğinden daha iyi bir geleceğin doğacağına inancımızla 2023 yılında, eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık inisiyatifimiz olarak “Pegasus Harmoni” markamızı oluşturduk. Üst yönetim takımımızın desteğiyle manifestomuzu yayınladık. Bu kapsamda şirket içerisinde unvan, yaş ve kıdem çeşitliğine sahip, farklı bakış açılarından beslenen gönüllü odak grupları oluşturduk. 100’ün üzerinde gönüllüden oluşan çalışma grupları ve saha elçileri, çalışanlarımızın farkındalığını artırmak ve sektörde öncü uygulama önerileri geliştirmek amacıyla çalışmalarını yürütüyor.
Peki sizce havacılığın geleceği nasıl şekillenecek?
Havacılığın geleceğinin inovasyonla şekilleneceğini düşünüyoruz. Pegasus Hava Yolları olarak kurum içi girişimcilik ve inovasyona çok önem veriyoruz. Hedefimiz Pegasus'un inovasyonu bir çalışma biçimi haline getirmesine katkıda bulunmak ve inovatif fikirleri hayata geçirmek. Türkiye’nin dijital hava yolu çalışanları olarak işimizi yaparken, daha iyi ve yeni yöntemlerle neyi, nasıl yapabiliriz diye düşünmek bizi bir adım daha öteye taşıyor. Maliyet optimizasyonu, standardizasyon ve verimlilik, rekabetçilik anlamında şirketimiz için çok önemli hedefler. Bu kapsamda çalışanlarımız tarafından üretilen fikirlere ve geliştirmelere son derece kıymet veriyoruz. İnovasyon bizim kültürümüzde var. Bizi biz yapan değerlerimizden biri de yenilikçilik. Tüm değerlerimizin şirket çalışanları tarafından içselleştirilmesi ve günlük hayatımıza en iyi şekilde yansıtılabilmesi için çok çalışıyoruz. Tüm çalışma arkadaşlarımızın kendi alanları dışında da şirketimize katkı sağlayacak fikir ve önerileri olduğunu biliyoruz. Bunun için çalışanlarımızın önerilerini paylaşabilmeleri adına çalışan öneri sistemimiz FLYDEA platformunu hayata geçirdik. İsteyen çalışanlarımız fikir ve önerilerini, FLYDEA platformumuz aracılığıyla paylaşıp şirketimizin inovasyon kültürüne katkıda bulunabiliyor.
İnovasyon yapabilmek için kurum içi girişimciliğin yanı sıra yeni teknolojilerden ne kadar yararlanıyorsunuz?
İnovasyonda itici gücün teknoloji olduğuna inanıyoruz. Teknolojiyi iyi kullanan şirketler daha iyi bir misafir deneyimi sağlarken, içeride ekiplerine daha efektif bir çalışma imkanı yaratabiliyor ve operasyonel verimlilik sağlayabiliyor. Elbette teknolojiden doğru faydalanmanın temelinde de yine insan yatıyor. Başlattığımız N+1 inisiyatifiyle biz de belirli odak alanları tespit ettik. Misafirlerimize kolay bir seyahat deneyimi yaşatmak, Pegasuslulara iyi bir çalışma deneyimi sunmak, operasyonel mükemmellik, etkin gelir ve gider yönetimi... N+1 ile Pegasusluların teknolojiyi içselleştirmesine ve kendilerinin de katkıda bulunmasına ışık tuttuk. Bu sayede Pegasus’ta dijital kültürü pekiştirdik. Yolculuğumuza yapay zekayı odak alarak devam ediyoruz. Bu amaçla da dünyada teknolojiyi en iyi kullanan ilk 3 hava yolunun içerisinde yer alma iddiamızı da destekleyen FLYGPT programımızı başlattık. FlyGPT ile hedefimiz yapay zekayla bir adım önde olmak. Bu program kapsamında misafirlerimizin ve çalışanlarımızın deneyimini iyileştirecek, iş süreçlerimizde optimizasyon sağlayacak ve operasyonel verimliliğimizi artıracak hemen her alanda yapay zekanın en etkin şekilde konumlandırılmasını amaçlayan araştırmalar, eğitim programları ve projeler yürütüyoruz. Bu program aynı zamanda yapay zeka üzerine tüm şirket çalışanlarını tek bir çatı altında toplamamızı, bilgi seviyesini tüm departmanlarda eşitlememizi sağlıyor. Yakın zamanda yapay zeka stratejimize yön veren yönetim ekiplerimiz ve iş kollarımızdaki teknoloji öncülerimiz için MS ve NTTData işbirliği ile üretken yapay zekadan nasıl faydalanılacağının anlatıldığı Open AI Academy eğitimleri organize ettik.
GÜLİZ ÖZTÜRK’ÜN AJANDASININ EN ÖNEMLİ 10 MADDESİ
1- Önümüzdeki dönemde Avrupa'nın yanı sıra Orta Doğu, Afrika, Kafkaslar ve Türkiye'nin kuzeyinden doğusuna, güneyinden batısına yayılmış geniş bir yurt dışı uçuş ağına sahip dış hat taşıyıcısı olmak istiyoruz.
2- Şu anda Türkiye dahil 53 ülkede 144 farklı noktaya uçuyoruz. Bunların 35’i yurt içinde, geri kalan 109 noktaysa Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (MENA) ile Orta Asya'da bulunuyor.
3- Filomuzun menzilinde 67 ülkede 500'den fazla havalimanı var. Ulaşma potansiyelimiz olan 400'e yakın havalimanı ve 10’dan fazla ülke daha olduğu anlamına geliyor.
4- Filomuzun menzili içinde ulaşabileceğimiz önemli bir büyüme potansiyeline işaret ediyor.
5- Amacımız, yeni destinasyonlar başlatmaya devam etmek ve mevcut destinasyonlara olan frekansları artırmak.
6- Uçuş ağımızı genişletmek, büyümemiz için de büyük bir itici güç olacak.
7- Doluluk oranını yükseltme ve yan gelirleri artırma'yoluyla gelirimizi en üst düzeyde büyütmeyi hedefliyoruz.
8- Ağımızı genişletirken sıkı bir maliyet yönetimine odaklanıyoruz. Sektörün en düşük mevcut koltuk kilometresi başına maliyet (CASK) rakamlarından birine sahibiz.
9- Müşteri deneyimini ön planda tutarak misafirlerimize her zamankinden daha fazla değer sağlamaya devam ediyoruz.
10- Bu yıl çift haneli büyüyeceğiz.
“WEPS’E KATILAN DÜNYADAKİ İLK HAVA YOLUYUZ”
NİYET Türkiye’de kurumsal yönetimde daha eşit daha çeşitli ve kapsayıcı bir gelecek için bireysel ve kurumsal olarak üzerimize düşen birçok görev var. Öncelikle niyetimizi net bir şekilde ortaya koymalıyız. BM Kadının Güçlenmesi Prensipleri (WEPs) platformuna katılan dünyadaki ilk havayoluyuz.
KIZ ÇOCUKLARIMIZIN ADI Yanındayız Derneği, wTech Teknolojide Kadın Derneği, PWN İstanbul, Women in Sales platformu gibi oluşumların destekçisiyiz. UNGC Türkiye’nin kurumsal üyesiyiz, ben de yönetim kurulu başkan yardımcısı olarak görev yapıyorum. Bir şirket geleneği olarak filoya yeni katılan uçaklarımıza çalışanlarımızın kız çocuklarının isimlerini veriyoruz.
FARKINDALIK Kadınlar arasında havacılıktaki fırsatlar hakkında farkındalığın artmasına, kadınların havacılıktaki niceliksel ve niteliksel rolü ve etkinliğinin geliştirilmesine de destek veriyoruz. IATA’nın “2025te25” girişimini dünyada imzalayan ilk havayolu şirketlerinden biriyiz.
“YÜZDE 25’İ GERÇEKLEŞTİRDİK” Bu taahhüdün bir yansıması olarak, yönetim kurulumuz da “Yönetim Kurulunda Temsil Politikası’nı 2019 yılında güncelleyerek, yönetim kurulunda kadın temsili için 2025 yılına kadar en az yüzde 25 temsil hedefi belirledi ve 2022 yılında bu hedefi gerçekleştirdik. Toplumsal cinsiyet dengesi konusundaki niyetimizi ve çabalarımızı net bir şekilde ortaya koyuyoruz.
“YAPAY ZEKAYLA ALGORİTMALARI DAHA AKILLI HALE GETİRDİK”
FİYATLAMA VE İKRAM FLYGPT kapsamında, dinamik fiyatlama, uçuşlardaki ikram yükleme miktarının belirlenmesi, misafir içgörüleri gibi uzun zamandır hayatımızda olan yapay zekalı uygulamalarımızı da yeni özelliklerle geliştirmeye devam ediyoruz. Örneğin ikram yüklemelerinin algoritmalarını yeni girdilerle daha akıllı hale getiriyoruz.
DÖNÜŞTÜRÜCÜ ROL Dijital asistanımız FlyBot’umuza yakın zamanda eklediğimiz “ChatGPT ile Seyahatini Planla” özelliği; misafirlerimize seyahatlerini dijital asistan desteğiyle planlayabilme imkanı sunuyor. Böylece, Türkiye’de ChatGPT entegrasyonuyla misafirlerin taleplerine uygun rotalar önererek seyahat planlama hizmeti sunan ilk hava yolu şirketi olduk. ChatGPT ile gerçekleştirdiğimiz bu iş birliği, yapay zekanın ve diyalogsal asistanların havayolları sektöründeki dönüştürücü rolünü pekiştiriyor ve seyahat severlere hayat kolaylaştıran bir deneyim sunuyor.
YENİLİKÇİ PROJELER Ayrıca, teknoloji fırsatlarını önceden yakalamak, araştırma ve geliştirmeye odağımızı artırmak adına Teknoloji İnovasyon Merkezi’ni kurduk. Silikon Vadisi’nde yer alan Teknoloji İnovasyon Merkezi’nde üniversitelerle, start up’larla ve diğer teknoloji şirketleriyle Ar-Ge ağırlıklı yenilikçi projeler üretmeyi hedefliyoruz.
